Ballkani, Shtetet e Bashkuara: asnjë Mini-Shengen pa Kosovën
I dërguari special i Shtëpisë së Bardhë për negociatat midis Kosovës dhe Serbisë, Richard Grenell, shprehu mbështetje për iniciativën e vendeve të Ballkanit Perëndimor për lëvizjen e lirë, të njohur si "mini-Shengen".
Kjo është ajo që mësohet, e Premte, 15 Nëntor, nga agjensia e shtypit e Kosovës, RTK, e cila ka marrë përsipër deklaratën zyrtare të Grenell, të lëshuar një ditë më parë.
Konkretisht, sipas asaj që lexohet në faqen e internetit të Ambasadës Amerikane në Berlin, për të cilën Grenell është drejtuar që prej majit 2018, Shtetet e Bashkuara pranojnë këtë iniciativë, e cila duhet të kuptohet në perspektivën e stimulimit të qarkullimit të lirë të mallrave, njerëzve , shërbime dhe kapital në vendet anëtare të rajonit të Ballkanit.
Sidoqoftë, tha i dërguari i ri special i Shtëpisë së Bardhë, një iniciativë e tillë duhet të përfshijë të gjitha shtetet në rajon, përfshirë edhe Kosovën, e cila ishte kundër iniciativës.
Nga ana e saj, e deklaruar Grenell, Administrata Trump synon të mbështesë rajonin në krijimin e mundësive ekonomike dhe vendeve të punës për gjeneratat e reja.
"Mini-Shengen" është një iniciativë e shpallur në një samit rajonal të mbajtur në Ohër, Maqedonia Veriore, më 12 nëntor.
Me atë rast, Kryeministri i Shkupit, Zoran Zaev, së bashku me homologun shqiptar, Edi Rama, dhe serbin, Aleksandar Vucic, me kryetarin e Këshillit të Ministrave të Bosnjës, Denis Zvizdic, kishin nënshkruar një deklaratë të përbashkët me të cilën ai njoftoi qëllimi për të bashkëpunuar dhe eliminuar pengesat për lëvizjen e lirë të mallrave, njerëzve, shërbimeve dhe kapitalit në rajonin e Ballkanit.
Për dallim nga drejtuesit e Maqedonisë Veriore, Shqipërisë, Serbisë dhe Bosnjës, Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, deklaroi se ai nuk kishte ndërmend të marrë pjesë në një model të tillë për tre arsye kryesore. E para është mosmarrëveshja nga Serbia e Prishtinës, e cila nuk e ka nënshkruar deklaratën. E dyta është qëllimi i Kosovës për të hyrë ekskluzivisht në BE dhe NATO, pra asnjë iniciativë tjetër rajonale. Së treti, i komentuar Thaçi, nisma është "e pakuptimtë" nëse konsiderohet se as Serbia dhe Bosnja nuk e njohin zyrtarisht Kosovën si një shtet të pavarur.
Nga ana e tij, kryeministri shqiptar e kishte kritikuar Kosovën për vendimin e tij, duke deklaruar gjithashtu se fakti që Serbia ose Bosnja nuk e njohin Kosovën nuk e ka bërë një gjë të tillë në të kaluarën që Prishtina nuk ka marrë pjesë në nisma të tjera rajonale, as nuk e ka parandaluar nënshkrimi i marrëveshjeve me përfaqësuesit evropianë.
Marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë janë ngecur për rreth një vit, ose që kur Kosova vendosi detyrime për mallrat e importuara nga Serbia në sajë të obstruksionit të kryer nga Beogradi në lidhje me hyrjen e mundshme të Prishtinës në Interpol. Konkretisht, vendimi i Prishtinës për vendosjen e tarifave 100% për mallrat e importuara nga Serbia kishte arritur të mërkurën 21 nëntor 2018, ose një ditë pas votimit për hyrjen e Kosovës në Interpol, të mbajtur gjatë Asamblesë së Përgjithshme të organizatës në Dubai. Kosovës i duheshin dy të tretat e votave në mbështetje të hyrjes së saj, por vetëm 68 vende kishin votuar në favor të saj, 51 kishin kundërshtuar atë dhe 16 kishin abstenuar. Pas rezultatit, Haradinaj shprehu zhgënjimin e tij të thellë dhe akuzoi Serbinë se po luftonte një fushatë të ashpër kundër pranimit të Prishtinës në Interpol. Më 17 tetor 2019, Kryeministri në largim i Kosovës, Ramush Haradinaj tërhoqi pyetjen lidhur me pranimin e Prishtinës në Interpol.
Sidoqoftë, 12 nëntori i kaluar, presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ishte takuar me homologun e tij serb, Aleksandar Vucic, në një takim të organizuar nga kreu francez i shtetit, Emmanuel Macron, i cili vendosi të ndërmjetësojë. Në lidhje me këtë, kreu i shtetit kosovar deklaroi se ai besonte se Macron, së bashku me Shtetet e Bashkuara dhe Evropën, si dhe NATO-n, ishin aktorët e aftë për të lehtësuar procesin e dialogut me Serbinë. Sidoqoftë, në fund të takimit, Vuçiç deklaroi se ai dëshironte të rivendoste dialogun vetëm pasi të hiqte detyrat, ndërsa Thaçi kishte komentuar se për të rifilluar dialogun, Serbia nuk duhet të imponojë kushte për tu respektuar.
Rajoni u destabilizua gjithashtu në 18 tetor, ditën kur Parisi bllokoi zgjerimin e Bashkimit Evropian në Tiranë dhe Shkup. Konkretisht, hyrja e Maqedonisë Veriore ishte votuar pozitivisht nga të gjitha shtetet anëtare të BE-së, përveç Francës, ndërsa hyrja e Shqipërisë ishte penguar nga Franca, Danimarka dhe Hollanda. Ky vendim shkaktoi pakënaqësinë e rajonit, i cili ka frikë nga afrimi i Rusisë dhe Kinës, duke synuar të propozojë veten si një alternative për Brukselin.
Jasmine Ceremigna
