Përhapja dhe Kohëzgjatja

Përhapja dhe Kohëzgjatja

Islami filloi të përhapet në trojet shqiptare pas pushtimit gradual nga Perandoria Osmane, duke filluar nga fundi i shekullit të $14$-të (pas Betejës së Kosovës në $1389$ dhe depërtimit të mëvonshëm).Procesi i Gjatë: Islamizimi nuk ishte një ngjarje e menjëhershme, por një proces gradual që u intensifikua në shekujt $16$ dhe $17$, duke arritur kulmin në shekullin $18$.Faktorët Gjeografikë: Fillimisht u islamizuan qendrat urbane dhe zonat fushore (si Kosova, Tirana, Elbasani, Shkupi) si vende ku u vendos administrata osmane, ndërsa zonat malore mbetën më rezistente.Ruajtja e Identitetit: Pavarësisht konvertimit në fe, një pjesë e madhe e shqiptarëve (si myslimanë, katolikë, ashtu edhe ortodoksë) ruajtën gjuhën dhe identitetin etnik shqiptar, gjë që u theksua nga Rilindja Kombëtare me parimin: "Feja e shqiptarit është shqiptaria." 🧐 Arsyet Kryesore të Konvertimit Historianët theksojnë se konvertimi i shqiptarëve ishte rezultat i një kombinimi arsyesh, duke përfshirë ato ekonomike, sociale dhe politike, jo vetëm dhunës: Arsyet Ekonomike (Tatimet/Taksat): Ky ishte ndoshta faktori më i fuqishëm. Konvertimi në Islam eliminonte detyrimet e rënda tatimore (si p.sh. xhizja, taksa për jomyslimanët) dhe lehtësonte detyrimet e tjera. Privilegjet Sociale dhe Politike: Konvertimi u jepte mundësinë shqiptarëve të ngriheshin në shkallët e larta të administratës dhe ushtrisë osmane. Shumë shqiptarë u bënë vezirë, pashallarë (si Mehmet Ali Pasha, Ali Pasha Tepelena, Qyprilinjtë) ose morën pozita të rëndësishme si jeniçerë (përmes sistemit të Devshirmesë). Mbrojtja nga Asimilimi: Për një pjesë të shqiptarëve, sidomos në Kosovë dhe rajonet verilindore, kalimi në Islam shihej si një mënyrë për t'i shpëtuar asimilimit nga kishat ortodokse fqinje (greke dhe serbe), të cilat kishin autoritet të gjerë nën sistemin e Miletit osman. Lidhjet e dobëta Kishtare: Kisha (kryesisht Katolike dhe Ortodokse) ishte e dobët në disa zona ose nuk u jepte shërbesa në gjuhën shqipe, duke e lënë popullsinë të hapur ndaj ndikimit të ri fetar. Islami në Shqipëri dhe Kosovë sot është feja me më shumë ndjekës dhe një pjesë thelbësore, por jo përcaktuese, e identitetit kombëtar shqiptar.